Interview met Nathan Noorland

door Arjan Plaisier

Nathan Noorland (1994) maakt deel uit van het Platform Rome Reformatie jr. Ik zocht Nathan op in de pastorie in Goudriaan. Hij is daar met zijn vrouw Lianne nog maar net komen wonen. Een paar weken geleden is hij bevestigd als predikant en verbonden aan de hervormde gemeenten van Goudriaan en Ottoland. Ons gesprek valt op 31 oktober. 

Het is vandaag 31 oktober. Wat betekent dat voor jou?

Allereerst dankbaarheid. Eén van de vruchten van de Reformatie is dat de Bijbel beschikbaar is gesteld aan de gelovigen. In de Bijbel wordt de stem van Christus gehoord. De Reformatie wilde de kerk een spiegel voorhouden, in gehoorzaamheid aan de Geest. Daarbij heeft de Reformatie ook de emancipatie en participatie van de gelovigen zeer bevorderd. 

Tegelijk is er ook de pijn. Helaas heeft de Reformatie geresulteerd in een breuk in de ene kerk, en is zij blijven scheuren. Dit gaat in tegen Jezus gebed om eenheid. Het is voor protestanten goed om te beseffen dat de Rooms-Katholieke Kerk in de afgelopen eeuwen verschillende interne hervormingsbewegingen heeft gekend, en daar ook iets mee heeft gedaan. Er zijn dus verschillende redenen om niet in de breuk te berusten. Ik weet me met de Rooms-Katholieke Kerk verbonden en verlang naar de heling van de breuk. 

Hoe is dit verlangen bij jou gegroeid?

Dat gaat terug op de kerkelijke gemeenschap in Streefkerk waar ik opgroeide. Er was daar maar één kerk op een soort terp, de hervormde dorpsgemeente: een kerk met allen en voor allen. Dat gaf soms spanning, maar die werd uitgehouden. De gemeente was onderdeel van de Nederlandse Hervormde Kerk, waar je bij hoorde. Op vakantie ging je ook naar die kerk ter plaatse, zonder kieskeurigheid. 

Ik heb als jonge tiener ook vrij bewust de kerkfusie meegemaakt die tot de Protestantse Kerk in Nederland leidde. In de context waar ik opgroeide werd echter vooral over ‘de scheuring’ gesproken, omdat de fusie leidde tot het ontstaan van de Hersteld Hervormde Kerk. In de pijn en verwijdering die deze scheuring teweegbracht in kerken, families, vriendschappen en scholen heb ik gezien en gevoeld dat scheuren niet te de weg is. Hier is sowieso een zaadje gepland voor het verlangen naar eenheid! 

Van huis uit kwam ik ook in aanraking met een grotere wereld, er kwamen zendelingen op bezoek en dat heeft mij ontvankelijk gemaakt voor het nieuwe. Ik werd gevoelig voor de evangelische beweging en werd actief bij Jeugd met een Opdracht in Amsterdam. Ik ontmoette er christenen uit Amerika, Zuid-Korea, Afrika en Duitsland. Een prachtige, vormende levensfase, die ik zie als het werk van de Geest. 

Inmiddels begonnen met de studie theologie, kwam ik op mijn eerste stageplek in aanraking met de theologie van Bram van de Beek. Ik twijfelde door het contact met de evangelische beweging bijvoorbeeld over de legitimiteit van de kinderdoop. In zijn boeken viel echter alles op z’n plek. Van de Beek opende ook mijn ogen voor de wereldkerk, de kerk is méér dan een nationale kerk. En het belang van de kerkelijke traditie; de objectiviteit van het sacrament, de waarde van het ambt, en de betekenis van het bisschopsambt, waarbij de bisschop staat voor de eenheid van de kerk. In mijn eindstage in hervormd Willige-Langerak kwam ik door deel te nemen aan een pastoresoverleg in aanraking met de oudkatholieke en rooms-katholieke pastores ter plaatse. En niet alleen met hen als personen, maar ook met hun traditie en liturgie. Het was daardoor dat ik voor de eerste keer een eucharistieviering bezocht, en een askruisje ontving op Aswoensdag. Het voelde als thuiskomen. 

Heb je toen of te eniger tijd overwogen om Rooms-Katholiek te worden?

Ja, dat is inderdaad het geval. Een combinatie van fascinatie voor de liturgie, theologie, voor het sacramentele leven, voor die grotere wereld van heiligen en hemelingen, en voor een kerk die herkenbaar de gestalte van de éne kerk in zich droeg deed me serieus overwegen om me bij de Rooms-Katholieke kerk aan te sluiten. 

Je hebt het kennelijk niet gedaan?

Nee.. Beslissend was een videotoespraak van Paus Franciscus op een avond van Chemin Neuf in de rooms-katholieke parochie in Schoonhoven. De Paus gaf daarin duidelijk aan: blijf trouw aan de kerk waar je bent geroepen en gedoopt, en werk daar van binnenuit aan de eenheid van de kerk. Die eenheid is er al maar die mag een vollere gestalte aannemen. Dat hielp. Lachend: Ik realiseerde in de jaren erna ook ‘protestantser’ te zijn dan ik soms had gedacht hoor. En last but not least: de overgang zou voor mij betekenen voor het priesterschap te gaan, en daarmee voor het celibaat. Mijn goede relatie met mijn verloofde, en ondertussen mijn vrouw, wilde ik echter niet zomaar opgeven. Dat alles heeft mij doen besluiten met een goed geweten protestant te blijven. Al kriebelt het nog steeds af en toe.

En dat is het einde van de reis geweest?

Nee, gelukkig niet. Een volgend stadium volgde toen ik pastoraal werker in Nieuwerbrug werd en ik goed contact kreeg met de pastoor van Bodegraven, mede door de gemeenschappelijke diensten van 2 keer per jaar met de PKN gemeenten in Nieuwerbrug (waaronder een Gereformeerde Bondswijk) en de rooms-katholieke parochie. De genoemde pastoor zou trouwens bij mijn bevestiging hier in Goudriaan en Ottoland mee doen met de handoplegging na de ordinatie, maar was helaas verhinderd. We hebben in de afgelopen jaren prachtige inhoudelijke gesprekken gehad, en ik bezocht ook met grote regelmaat de eucharistievieringen in Bodegraven, en na een verhuizing later ook in Woerden, zonder overigens, uit respect voor het standpunt hierover, actief aan de communie zelf deel te nemen. 

Je oecumenische contacten waren dus vooral gericht op ‘Rome’?

Nee, ik schreef namelijk mijn bachelorscriptie in 2018 over de doop in de Russisch-Orthodoxe kerk. Ik kwam toen met name onder de indruk van de Oosters-orthodoxe liturgie. Die wordt wezenlijk gezien als deelname aan de hemelse liturgie, de liturgie is ‘voor Zijn troon en hier beneden’. Liturgie is daarom geen speeltje en het opleuken ervan is al helemaal uit den boze. Vooral dat laatste heb ik eruit meegenomen. 

Er zitten heel wat lagen in jou: je bevindelijk gereformeerde afkomst, je evangelische jaren, je receptiviteit ten opzicht van de Rooms-katholieke en Oosters orthodoxe spiritualiteit, allemaal in één persoon

Ja, zo is het, en het mooie is dat ik heb gezien dat er tussen al die gelaagdheden allerlei verrassende dwarsverbanden bestaan. Bij bevindelijk gereformeerden en oosters-orthodoxen zie je bijvoorbeeld beiden een focus op de triniteit, en ook tussen oosters-orthodoxen en pinkstergelovigen zijn veel raakvlakken. Veel reformatorische christenen zijn weg van de boeken over Jezus Christus van Ratzinger. Het heeft veel glans en diepte gegeven aan mijn bestaan om ook oprecht te luisteren naar wat Jezus door de Geest te zeggen heeft vanuit andere tradities.